- Düzenlemenin İçeriği
Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan bir taslak düzenlemeye göre, sigorta tazminatına ilişkin uyuşmazlıklarda Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurmadan önce arabuluculuğa gidilmesi zorunlu hale getirilecektir. Bu tasarı, Sigortacılık Kanunu’nun 30. maddesine eklenmesi öngörülen hükümle hayata geçirilecektir.
- Arabulucuya başvurulmadan yapılan tahkim talepleri doğrudan reddedilecektir.
- Arabuluculuk masrafları başlangıçta sigorta şirketi tarafından karşılanacak, ancak tahkimde sigortalının haksız bulunması halinde bu giderler sigortalıya yansıtılabilecektir.
- Süreç, tahkime gitmeden önce zorunlu bir “ön basamak” haline gelecektir.
- Düzenlemenin Gerekçesi
Bu adım, uluslararası düzeyde giderek daha yaygın hale gelen “med-arb” (mediation-arbitration) modeline dayandırılmaktadır. Amaç, taraflara dostane çözüm fırsatı sağlamak ve tahkim yükünü azaltmaktır.
- Beklenen Avantajlar
Bakanlık kaynaklarına göre sistemin öngörülen faydaları:
- Tahkime giden dosya sayısının azalması ve kalan dosyaların daha nitelikli şekilde yürütülmesi,
- Sigorta şirketleri açısından yaklaşık 4 milyar TL tasarruf sağlanması,
- Arabuluculuk sürecinin 28 günle sınırlandırılması,
- Uyuşmazlıkların önemli bir kısmının arabuluculuk aşamasında çözüme kavuşması,
- Hak kaybı riski bulunmaması; zira taraflar çoğunlukla avukatla temsil edilmekte ve hesaplamalara sigorta uzmanları katkı sunmaktadır.
- Eleştiriler ve Çekinceler
- Süre ve Maliyet Riski: Hâlihazırda 3–6 ayda sonuçlanan dosyaların, arabuluculuk aşaması eklenince 8–11 aya çıkabileceği endişesi dile getirilmektedir.
- Hak Arama Özgürlüğü: Bazı hukukçular, bu düzenlemenin hak arama özgürlüğünü sınırlayabileceğini belirtmektedir.
- Yargıtay Kararı: Yüksek mahkeme, benzer uyuşmazlıklarda arabuluculuk zorunluluğunun aranamayacağı yönünde içtihat geliştirmiştir.
- Vatandaş Açısından Risk: Tazminat hesapları yapılmadan düşük tekliflerin kabul edilmesi, özellikle trafik kazaları gibi dosyalarda mağdurlar açısından risk oluşturabilir.
- Mevcut ve Yeni Sistem Karşılaştırması
- Mevcut Sistem: Sigorta şirketine başvuru → 15 gün bekleme → Sigorta Tahkim Komisyonu → Ortalama 3–6 ayda sonuç.
- Yeni Sistem (tasarı hayata geçerse): Sigorta şirketine başvuru → 15 gün bekleme → Zorunlu Arabuluculuk (en fazla 28 gün) → Uzlaşma sağlanamazsa Sigorta Tahkim Komisyonu.